آشنايي با سازمان بين المللي هوانوردي:

ايكائو ياICAOدر تاريخ 7 دسامبر 1944 در ضمن تنظيم و امضا پيمان حمل و نقل هوايي مرسوم به پيمان شيكاگو تشكيل گرديد. اماموجوديت آن به طور رسمي در سال 1947 اتفاق افتاد و اولين جلسه آن در 6 مي 1947تشكيل گرديد و در 28 مي اعضاء شورا انتخاب گرديدند. دولت ايران نيز در سال 1327هجري شمسي رسماً به پيمان شيكاگو و در نتيجه به ايكائو پيوست.

  

 

پيمان شيكاگو در 96 ماده تدوين شده و در ضمن آن براصول كلي حقوق بين المللي و هوانوردي از جمله اصل حاكميت دولت ها بر قلمرو و تابعيتهواپيما تاكيد دارد. بر اساس توافق مقر سازمان در مونترال كانادا مي باشد.
 

منشور ايكائو

•  اطمينان از رشد منظم و ايمن هواپيمائي كشوري بين المللي در سراسر جهان
•  تشويق صنعت و طراحي هواپيما براي مقاصد صلح جويانه
•   ترغيب توسعه خطوط هوائي،فرودگاه ها و تسهيلات هوانوردي براي هواپيمائي كشوري بين المللي
•  پاسخ به نياز مردم جهان به حمل و نقل هوائي ايمن ،منظم،كارا و با صرفه
•  جلوگيري از تضييع اقتصادي ناشي از رقابت مضره
• حفظ حقوق دول عضو و تامين فرصت مساوي براي اعضاء براي برقراري سرويس هوائي بين المللي
• از بين بردن تبعيض ميان كشورهاي عضو
•   افزايش ايمني پروازها در ناوبري بين المللي
•  ارتقاء عمومي همه ابعاد هوانوردي
•   و به طور كلي تعميم و توسعه كليه امور پشتيباني هواپيمائي كشوري بين المللي

انكسهاي ايكائو

ضمايم پيمان شيكاگو،انكس هاي ICAO ،حاوي مقررات بين المللي هواپيمايي كشوري ميباشد كه بصورت مقررات توصيه شدهطبق ماده 37 پيمان شيكاگوتوسط ICAO تهيه و منتشر ميگردد.اينضمايم بطور خلاصه بشرح زير است :

•  انكس 1 : حاوي قوانين و مقررات بين المللي در زمينه آموزش و امتحان در موردصدور گواهينامه هاي خلباني،مهندسي پرواز و تعمير و نگهداري هواپيما و گواهينامه هايمربوط به تعمير و نگهداري وسايل راديويي و دستگاه هاي ناوبري و آلات دقيق هواپيما وهمچنين گواهينامه هاي مراقبت پرواز و عمليات شركت هاي هواپيماييميباشد. (Personnel Licensing)
• انكس 2 : قواعد و مقررات بين المللي براي خلبانان و كاركنان مراقبت پرواز درزمينه بعضي از نكات كه در هوا بايد مورد توجه قرار گيرد،ميباشد.از جمله اين قواعد ومقررات حق تقدم هواپيما ها نسبت به يكديگر در هواست (Rules Of The Air)
• انكس 3 : در مورد هواشناسيوحاوي مقررات بين المللي درزمينه هواشناسي هواپيمايي ميباشد (Meteorological service For International Air Navigation)
• انكس 4 : در زمينه نحوه تهيه و انتشار نقشهه اي هواپيمايی مي باشد (Aeronautical Charts)
• انكس 5 : واحد هاي اندازه گيري مورد استفاده در هواپيمايي كشوري را مشخص كرده است (Units Of Measurement To Be Used in Air and Ground Operations)
• انكس 6 : مربوط به عمليات هواپيمايي ميباشد و در آن مقررات بين المللي مربوط به نحوه كار شركت هاي هواپيمايي و نحوه استفاده از هواپيما از لحاظ عملياتي درج گرديده است . (Operation Of Aircraft-Airplanes)

اين انكس داراي دو بخش است :

- يك بخش مربوط به عمليات شركت هاي هواپيمايي است كه در مقابلدريافت وجه بهره برداري مينمايد
- بخش ديگرمربوط بهعمليات هواپيمايي ميباشد كه جنبه خصوصي دارند و مجاز به دريافت وجهي براي حمل بار ومسافر نيستند كه به General Ariction معروف هستند

• انكس 7 : در اين انكس مقررات بين المللي ثبت هواپيما ها درج شده و علامت ثبتتخصيص يافته به كشور هاي مختلف جهان و همچنين مقررات مربوط به نحوه رنگ آميزي علايم ثبت و شناسايي مشخص شده است. (Aircraft Nationality and Registration Marks)
• انكس 8: حاوي مقررات بين المللي ساخت و نگهداري هواپيما مي باشد (Airworthiness Of Aircraft) 
• انكس 9 : حاوي مقررات بين المللي در مورد تسهيلات رفت و آمد مسافرين و ترخيص بار مانند مقررات گمركي و گذرنامه ميباشد (Facilitations)
• انكس 10 : حاوي مقررات مربوط به ساخت و نصب و نگهداري دستگاه هاي ارتباطي وناوبري و رادارو نحوه تهيه و مخابره تلكس هاي هواپيمايي ميباشد. (Telecommunications)
• انكس 11 : حاوي مقررات مراقبت پرواز (Air Traffic Services)
• انكس 12 : حاوي مقررات تجسس و نجات ميباشد (Search and Rescue)
• انكس 13 : حاوي بررسي و پيشگيري سوانح (Aircraft Accident and Incident  Investigation)
• انكس 14 : در اين انكس خصوصيات فرودگاههاي بين المللي از نظر حداقل طول و عرض و استقامت باند و تاكسي رو ها و ساير محموله هاي فرودگاهي و همچنين مقررات بين المللي احتراز از نصب موانع در فرودگاه ها و نيز حداقل احتياجات آتش نشاني و بعضي از ساير خدمات فرودگاهي درج شده است (Aerodromes)
• انكس 15 : حاوي مقررات بين المللي در مورد دريافت بررسي و انتشار اطلاعات هواپيمايي از طريق صدور نوتم و تهيه كتاب (A.I.P كتاب اطلاعات هواپيمايي كشوري  مي باشد. (Aeronautical Information Services)
• انكس 16 : حاوي مقررات بين المللي احتراز از صداي نا هنجار هواپيماها(NOISE) واحتراز از آلوده كردن محيط زيست از طريق مواد سمي خروجي از Exhaust موتور ميباشد (Environmental Protection)
• انكس 17 : حاوي مقررات بين المللي در زمينه امنيت هواپيمايي ميباشد و هدف آن وضع مقررات درموردهواپيما ربايي و اقدامات خرابكاري درهواپيمايي است (Security)

• انكس 18 : مقررات بين المللي بسته بندي،انبار كردن و حمل بي خطر كالا هاي خطرناك      (The safe Transport of Dangerous Goods by Air)
• انكس 19 :تحت عنوانSafety Management به الزامات دولتها در خصوص مديريت ايمني و مواردي از قبيل برنامه جامع ايمني هوانوردي كشور (SSP) ، سيستم مديريت ايمني (SMS) و جمع آوري داده هاي ايمني، تجزيه و تحليل و تبادل آنها در صنعت هوانوردي مي پردازد.

 

 

مناطق ايكائو

•   دفتر مركزي- مونترال كانادا

ICAO Headquarters, MontrealCanada

 

 

ICAO, External Relations and Public Information Office (EPO) 999 University Street, Montréal, Quebec H3C 5H7, Canada Tel.: [phone] Fax: [phone] SITATEX: YULCAYA Internet e-mail: [e-mail] Internet ICAO home page: http://www.icao.int

 

•   مناطق ايكائو:

ICAO Regions:

 

 

•  AFRICA-INDIAN OCEAN (AFI) REGION;
•  ASIA (ASIA) REGION;
• CARIBBEAN (CAR) REGION;
• EUROPEAN (EUR) REGION;
• MIDDLE EAST (MID) REGION;
• NORTH AMERICAN (NAM) REGION;
• NORTH ATLANTIC (NAT) REGION;
• PACIFIC (PAC) REGION; and
• SOUTH AMERICAN (SAM) REGION.

 

• دفتر تايلند- آسيا و اقيانوسيه

Asia and Pacific (APAC) Office

 

 

ICAO, Asia and Pacific Office 252/1 Vibhavadi-Rangsit Road, Chatuchak, Bangkok 10900, Thailand Mail: P.O. Box 11, Samyaek Ladprao, Bangkok 10901, Thailand Tel.: [phone]; Fax: [phone] Internet e-mail: [e-mail] Internet home page: http://www.bangkok.icao.int/

 

• دفتر نايروبي- آفريقاي شرقي و جنوبي

Eastern and Southern African (ESAF) Office

 

 

ICAO, Eastern and Southern African Office United Nations Accommodation, Limuru Rd., Gigiri, Nairobi, Kenya Mail: P.O. Box 46294, 00100 GPO, Nairobi, Kenya Tel.: [phone] Fax: [phone] Internet e-mail: [e-mail] Internet home page: http://www.icao.int/esaf

 

•  دفتر پاريس

European and North Atlantic (EUR/NAT) Office

 

 

ICAO, European and North Atlantic Office 3 bis villa Émile-Bergerat, 92522 Neuilly-sur-Seine Cedex, France Tel.: [phone]; Fax: [phone] CABLE: ICAOREP, Paris; SITATEX: PAREUYA; AFTN: LFPSYAYU E-mail: [e-mail] Internet home page: http://www.paris.icao.int/

•  دفتر قاهره- خاورميانه

Middle East (MID) Office

 

 

ICAO, Middle East Office Egyptian Civil Aviation Complex, Cairo Airport Road, Cairo, Egypt Mail: P.O. Box 85, Cairo Airport Post Office Terminal One, Cairo 11776, Arab Republic of Egypt Tel.: [phone]; Fax: [phone] Internet e-mail: [e-mail] Internet home page: http://www.icao.int/mid

•  آمريكاي شمالي، مركزي و كارائيب

North American, Central American and Caribbean (NACC) Office

 

 

ICAO,North American, Central American and Caribbean Office Av. Presidente Masaryk No. 29 - 3rd floor Col. Chapultepec Morales, C.P. 11570 México, D.F. Mail: Apartado postal 5-377, C.P. 06500, México, D.F. Mail: 705 Martens, PMB MX34-300/439015, Laredo, Tx. 78041, U.S.A. Tel.: [phone]; Fax: [phone]; Cable: ICAOREP, México Internet e-mail: [e-mail] Sale of publications e-mail: [e-mail] Internet home page: http://www.icao.int/nacc

•  دفتر ليما- آمريكاي جنوبي

South American (SAM) Office

 

ICAO, South American Regional Office Av. Víctor Andrés Belaúnde No. 147 San Isidro Lima, Peru (Centro Empresarial Real, Vía Principal No. 102, Edificio Real 4, Floor 4) Telephone: [phone]; Fax: [phone]; SITATEX: LIMCAYA Internet e-mail: [e-mail] Internet home page:http://www.lima.icao.int

• دفتر داكار- آفريقا واقیانوسیه 

Western and Central African (WACAF) Office

 

ICAO, Western and Central African Office 15, boulevard de la République, Dakar, Sénégal Mail: Boîte postale 2356, Dakar, Sénégal Tel.: [phone]; Fax: [phone]; Telex: SG61348 ICAOREP SG Cable: ICAOREP, Dakar; SITATEX: DKRCAYA Internet e-mail: [e-mail] Internet home page:http://www.icao.int/wacaf

انکس 19 -مدیریت ایمنی (Annex 19 – SMS)

انکس 19؛ منبع جامع مديريت ايمني صنعت حمل و نقل هوايي:

«انکس 19» مقررات مديريت ايمني را تحکيم مي بخشد که پيشتر در شش انکس ديگر ايکائو آمده است و اکنون به عنوان منبعي جامع و عملي براي مسئوليت هاي مديريت ايمني کشورها و صنعت حمل و نقل هوايي مورد استفاده قرار مي گيرد.

به گزارش روابط عمومي شرکت فرودگاههاي کشور به نقل «ICAO Journal VOL.68 No. 5» در گزارش ارائه شده در اين باره، آمده است که انکس 19 نخستين انکس جديد ايکائو طي 30 سال اخير محسوب مي شود که در 14 نوامبر 2013 برابر با 23 آبان سال 1392کاربردي و قابل اجرا شده است.

در اين گزارش همچنين به تشريح انکس جديد معاهده بين المللي هواپيمايي کشوري (پيمان شيکاگو) و مفاد آن که دليل اصلي معرفي اين انکس بوده، پرداخته شده است. از مفاد اين انکس مي توان به تجديد نظرهايي در نظام نامه و وب سايت مديريت ايمني اشاره کرد.

رويکردهاي نوين مديريت ايمني منجر به شناسايي ريسک هاي ايمني مي شود که بسيار فعالانه توسط قانون گذاران و ارائه دهندگان خدمات حمل و نقل هوايي مورد بررسي قرار مي گيرند. ايکائو با ايجاد انکس جديد مديريت ايمني خود که در آن مفاد دستورالعمل ها و وب سايت تخصصي خود را به روزرساني کرده است، به دنبال ارتقاي قوانين راهبردي و پيشرفت هاي زيرساختي و تأکيد بر اهميت عملکرد کلي ايمني در تمام جنبه هاي عمليات هاي حمل و نقل هوايي است.

دفتر ناوبري هوايي با همکاري تنگاتنگ با کشورها و سازمان هاي بين المللي، توسعه انکس 19 را هماهنگ کرده است که توسط شوراي ايکائو در مارس 2013 به تصويب رسيده است. انکس 19 نخستين انکس جديد ايکائو است که طي 30 سال اخير به تصويب رسيده، در 14 نوامبر 2013  (برابر با 23 آبان سال 1392 کاربردي و قابل اجرا شده است. انکس 19 مقررات مديريت ايمني را تحکيم مي بخشد که پيش از اين در شش انکس ديگر ايکائو آمده است و اکنون به عنوان يک منبع جامع و عملي براي کشورها و صنعت حمل و نقل هوايي مورد استفاده قرار مي گيرد و مسئوليت هاي مديريت ايمني کشور را تحت الشعاع قرار مي دهد.

اليزابت نلم (Elizabeth Gnehm) کارشناس فني و دبير پانل مديريت ايمني، اساس توسعه اين انکس جديد را تشريح کرد. به گفته وي، مديريت ايمني در طول تاريخ به عنوان يک فعاليت اضافي در نظر گرفته شده است، يعني موضوعي که سازمان هاي نظارتي، ايرلاين ها، ارائه دهندگان خدمات ناوبري هوايي يا فرودگاه ها به عنوان يک فعاليت اضافي به آن مي پردازند. در مقابل، جامعه ايمني حمل و نقل هوايي، مديريت ايمني را به عنوان سيستمي که با کار روزانه ادغام شده است، به رسميت مي شناسد.

«نلم» افزود: «از آنجايي که انکس هاي ايکائو مربوط به بخش هاي خاصي هستند، در اين انکس جديد نيز استانداردها و روش هاي توصيه شده مديريت ايمني مربوط به انکس ها و بخش هاي مختلف آنها گنجانده شده است. به عنوان مثال، انکس 6 و انکس 14،  الزامات مديريت ايمني جداگانه اي به ترتيب براي متصديان حمل و نقل هوايي و فرودگاه ها دارند.»

وي ادامه داد: «براي هماهنگي اين الزامات و تسهيل پياده سازي برنامه ايمني دولت و سامانه مديريت ايمني، جامعه ايمني حمل و نقل هوايي به اين نتيجه رسيد که ضروري است انکس جديدي مختص مديريت ايمني ايجاد شود.»

انکس 19 به عنوان مکملي براي برنامه جهاني ايمني حمل و نقل هوايي   ايجاد شده است و با يک نسخه اصلاح شده نظامنامه مديريت ايمني  پشتيباني مي شود.

تئو جيم تانگ، کارشناس مديريت ايمني سازمان هواپيمايي کشوري سنگاپور، اظهار در اينباره گفت : «نسخه سوم نظامنامه مديريت ايمني که در ماه مي 2013 منتشر شده است، مفاد دستورالعمل هاي جديد را براي تسهيل پياده سازي برنامه ايمني دولت و سامانه مديريت ايمني ارائه مي دهد.»

وب سايت مديريت ايمني

در راستاي پيش بيني افزايش قابل توجه حمل و نقل هوايي جهاني طي دهه هاي آتي، ايکائو راه اندازي يک وب سايت جديد مديريت ايمني را با هدف حمايت از بهبود ايمني حمل و نقل هوايي در سراسر جهان اعلام کرده است. اين سايت را مي توان به نشاني www.icao.int/safetymanagementمورد استفاده قرار داد.

تاکنون، برخي از مستندات ايکائو تنها براي کشورها قابل دسترسي بود ولي اکنون با راه اندازي اين وب سايت جديد، سعي شده است که يک پورتال اطلاعاتي در اختيار تمام ذي نفعان علاقه مند قرار بگيرد؛ پورتالي که تمام مسائل ايمني موجود را شامل خواهد شد و به کمک آن مي توان بدون پرداخت هزينه در جهت ارتقاي ايمني در سراسر جهان تلاش کرد و همچنين امکان دسترسي آسان به اطلاعات مربوط به ايمني مهيا شده است.

ژان پير آرنود (Jean-Pierre Arnaud,)کارشناس آژانس ايمني حمل و نقل هوايي اروپا، ضمن تاييد اين اقدام ايکائو براي حمايت توسعه انکس 19 گفت: «هدف ما ايجاد يک جايگاه رسانه اي است که شفاف تر و قابل دسترس براي جهان باشد.»

اين وب سايت منافع ايکائو را در کاربرد اين ابزار رسانه اي به روز شده براي انتشار اطلاعات نشان مي دهد و همچنين براي افزايش آگاهي درباره پورتال از توييتر نيز استفاده مي شود.

مرجع: ICAO Journal VOL.68 No. 5

 

آشنايي با ارجاعات دستورالعمل ایمنی ايكائو

در نوشتار حاضر، ارجاعات دستورالعمل ایمنی ایکائو جمع آوری شده و ارائه شده است. این مجموعه شامل 19 انکس بوده انکس 19 منتشر نشده است.

 انكس 1 – گواهينامه ها  (ANNEX 1 – PERSONNEL LICENSING)

اين سند در رابطه با گواهينامه هاي مختلف صنعت هواپيمايي و شرايط احراز آن صحبت مي كند. متولي اين انكس استاندارد پرواز در سازمان هواپيمايي كشوري مي باشد. سند  مذكور داراي شش بخش بشرح زير مي باشد:

بخش اول : تعاريف (واژه هاي بكار گرفته شده ، از نظر فني و حقوقي تعريف شده است.)
بخش دوم : شرح تفصيلي در رابطه با مقررات احراز گواهينامه خلبان و كمك خلبان ( خصوصي ، تجاري)هواپيما ، هليكوپتر ، بالن و گلايدر مي باشد.
بخش سوم : در خصوص مقررات احراز گواهينامه هاي خدمه پرواز مانند خدمه پرواز مانند مهندس پرواز ، ناوبر هواپيما و اپراتور دستگاه راديويي هواپيما مي باشد.
بخش چهارم : در خصوص مقررات احراز گواهينامه متخصصين غير از خدمه پرواز مانند متخصصين تعمير و نگهداري هواپيما و كنترلرهاي مراقبت پرواز مي باشد.
بخش پنجم :  شامل توضيحاتي در زمينه فرم و رنگ و مشخصات مندرج در گواهينامه ها مي باشد.
در زمينه نيازهاي چك پزشكي و نحوه انجام آن و همچنين مدت اعتبار آن ، شرح داده شده است.

 انكس 2 – مقررات هوانوردي (ANNEX 2 – RULES OF THE AIR)

اين سند در رابطه با مقررات هوانوردي كه مي بايد خلبان و پرسنل مراقبت پرواز رعايت نمايند صحبت مي كند ، و مشتمل بر پنج بخش مي باشد :

بخش اول : تعاريف (واژه هاي بكار گرفته شده از نظر فني و حقوقي تعريف شده است.)

بخش دوم : چگونگي كاربرد مقررات هوانوردي و مسئوليت رعايت آنها و اختيارات خلبان و ممنوعيت مصرف مواد مخدر و مشروبات الكلي بيان گرديده است.

بخش سوم : اعمال قوانين عمومي در رابطه با حفظ جان و مال مردم و جلوگيري از تصادف هواپيما و هواپيما ربايي  و رهگيري توسط هواپيما هاي نظامي و همچنين سرويس اطلاعاتي مراقبت پرواز

بخش چهارم : شامل مقررات پرواز ((با ديد))  (VFR) VISUAL FLIQHT RULES  مي باشد.

بخش پنجم : شامل مقررات پرواز كور (IFR)  INSTRUMENT FLIGHT RULES  و مقررات  پرواز در داخل و خارج فضا هاي كنترل شده ، مي باشد.

در اين انكس تجهيزات ضروري در هواپيما بمنظور آگاهي واحد هاي مراقبت پرواز از موقعيت آنها و چگونگي تنظيم طرح پرواز و همچنين علائم مورد استفاده در زمان اضطراري و رهگيري هواپيما نيز مورد بحث قرار مي گيرد.

 

 

 انكس 3 – سرويس هاي هواشناسي (ANNEX 3 – METEOROLOGICAL SERVICE FOR INTERNATIONAL AIR NAVIGATION)

اين سند درباره ارائه سرويس هاي هواشناسي براي ناوبري هوايي بين المللي صحبت مي كند و مشتمل برده بخش مي باشد :

بخش اول : تعاريف (واژه هاي بكار گرفته شده ، از نظر فني و حقوقي تعريف شده است.)
بخش دوم :بحث كلي در موارد عيني و عملي هواشناسي در امور هواپيمايي مطرح مي گردد.
بخش سوم : سيستم پيش بيني منطقه جهاني و مراكز پيش بيني مناطق مختلف جهاني و همچنين مراكز پيش بيني منطقه اي و ادوات پيش بيني هواشناسي بطور تفسير مورد بحث قرار مي گيرد.
بخش چهارم : در رابطه با ديده باني هاي مختلف هواشناسي و گزارشات مي باشد كه در آن ايسگاههاي هواشناسي ، ديده باني هاي روزمره وقوع گزارشات و همچنين ديده باني هاي ويژه و گزارشات ويژه كه شامل باد در سطح زمين ، ديد افقي ، ديد روي باند فرودگاهي ، هواي حاضر در فرودگاه ، انواع مختلف ابرها ، درجه حرارت فرودگاه ، دماي نقطه شبنم ، فشار هوا و همچنين نوع فعاليت كوههاي آتش فشان مي باشد.
بخش پنجم ، ششم و هفتم : در مورد گزارشات ديده باني ها توسط هواپيما و همچنين پيش بيني فرودگاه ها و اطلاعيه هاي مختلف هواشناسي بصورت رمز بين المللي مي باشد.
بخش هاي هشتم و نهم و دهم : اطلاعات اقليم شناسي و سرويس هاي عمل كننده و پرسنل هواشناسي و قوانين مربوطه و نقشه هاي منطقه هواشناسي براي اطلاع خلبان مورد بحث قرار مي گيرد.

 

 انكس 4 – نقشه هاي هوانوردي (ANNEX 4 – ERONAUTICAL CHARTS)

انكس چهار در مورد نقشه هاي هوانوردي برابر با پيمان هاي بين المللي ايكائو صحبت مي كند.در بخشهاي مختلف اين سند تعاريف ، كاربرد ، خصوصيات كلي ، نيازهاي عملياتي يراي نقشه ها ، علائم و واحدهاي اندازه گيري ، رنگ ها ، انحراف مغناطيسي و توپوگرافي زمين تعيين شده است.

نقشه هاي موانع فرودگاهي ، نقشه هاي تقرب و استاندارد خروجي و اطلاعات هوانوردي و همچنين نقشه تقرب با ديد و نقشه هاي فرودگاه و هليكوپتر و نقشه هاي راههاي هوايي با مقياس 50000/1 همطراز و 100000/1 براي استفاده خلبان ها و واحدهاي مراقبت پرواز تهيه و ارائه مي گردد.

نقشه پاركينگ هواپيما و نقشه مسير تردد و مانور هواپيماها در سطح فرودگاه نيز طبق استانداردهاي ايكائو در اين سند ارائه شده و قابل استفاده مي باشد.

در بخش آخر اين سند در خصوص چگونگي ترسيم نقشه هاي مختلف هوانوردي در مقياس هاي مختلف توضيحاتي ارائه گرديده است.

 

 

انكس 5 – واحد هاي اندازه گيري (ANNEX 5 – UNTIS OF MEASUREMENT TO BE USED IN AIR AND GROUND OPERATIONS)

اين انكس راجع به واحد هاي اندازه گيري مورد استفاده در عمليات هوايي و زميني بر طبق استانداردهاي بين المللي صحبت مي كند.مشتمل بر چهار بخش مي باشد :

بخش اول : راجع به تعاريف و واژه هاي استفاده شده از نظر فني و حقوقي مي باشد.

بخش دوم : در مورد كاربرد عملي اين انكس صحبت مي كند.استانداردهاي كه در بخشهاي بعدي اين انكس توضيح داده شده است در تمامي جنبه هاي هواپيمايي در سطح جهاني و عمليات زميني مربوط به هواپيما كاربرد دارد.

بخش سوم : راجع به كاربرد استاندارد واحد اندازه گيري در زمينه هواپيمايي است.واحدهاي اندازه گيري استاندارد خاص رشته هواپيمايي و يا زمينه هاي كلي ديگر در رابطه با هواپيمايي و كاربرد آنها محتوي اين بخش را تشكيل ميدهد.

بخش چهارم : در مورد واحدهاي اندازه گيري مي باشد كه ممكن است استفاده از آنها در زمينه هواپيما حذف يا منسوخ گردد با درج تاريخ عدم استفاده از آنها در اين انكس توسعه سيستم هاي اندازه گيري بين المللي و راهنماي كاربرد سيستم هاي اندازه گيري بين المللي و عوامل موثر و قوانين مربوط به تبديل واحد هاي اندازه گيري نيز بحث مي گردد.

 

 

 انكس 6 – عمليات هواپيماها (ANNEX 6 –  OPERATION OF AIR CRAFT)

اين انكس در ارتباط با عمليات هواپيماها مي باشد و در آن مقررات و الزامات بين المللي مربوط به نحوه كار عمليات شركتهاي هواپيمايي و نحوه استفاده از هواپيما ها و الزامات آن از نظر عملياتي شرح داده شده است.اين انكس داراي سه جلد مجزا مي باشد.

جلد اول : مربوط به هواپيماهاي حمل و نقل تجاري بين المللي مي باشد.

Air Transport – international

جلد دوم : مربوط هواپيماهاي خدمات عمومي بين المللي مي باشد

International General Aviation

جلد سوم : مربوط به عمليات هاي هلي كوپتري مي باشد

International operations – Helicopter

 

 

انكس 7 – مليت و علائم ثبت هواپيماها (ANNEX 7 – AIRCRAFT NATIONALITY AND REGISTRATION MARK)

بخش اول :  تعاريف از نظر فني و حقوقي در رابطه با موضوع كتاب مي باشد.
بخش دوم :‌  در مليتها و نحوه استفاده از علائم مثبت صحبت مي كند.
بخش سوم :  محل مليت و علائم مثبت و علائم مثبت مشترك (چند كشور)صحبت مي كند.
بخش چهارم :  تغيير مليت و علائم ثبت مشترك
بخش پنجم :  نوع مليت
بخش ششم :  ثبت مليت
بخش هفتم :  ورقه شناسايي
بخش هشتم :  كليات
 

 انكس 8 – قابليت پروازي هواپيماها (ANNEX 8 – AIRWORTHINESS OF AIR CRAFT)

اين سند در مورد صلاحيت پروازي هواپيماها و استانداردهاي بين المللي صحبت ميكند و مشتمل بر چهار بخش است:

بخش اول : تعاريف از نظر فني و حقوقي

بخش دوم : مقررات اداري و چگونگي كاربرد آن- دليل رعايت نياز به صلاحيت مربوطه اعتبار و ادامه صلاحيت هواپيما وصدور صلاحيت را شامل مي شود.

بخش سوم : هواپيماها

الف – كليات ، كاربرد ، مولدهاي برق هواپيماها ، محدوديت ها ، موارد نا امني و ويژگي ها ، دلايل كاربرد.

ب _ كليات كارايي ، حداقل كارايي ، كارايي منظم ، كيفيت پروازي سطوح و فرامين .

ج – ساختار هواپيما ، كليات ، ظرفيت بار ، بهم خوردن نيروي هواپيما ، سرعت هواپيما ، بار پروازي .

د – طرح و ساخت ، قسمت هاي اصلي و فرعي ، مواد ، روش هاي مدون بازرسي ها ، فرود قبلي اضطراري ، خدمات ….

ه – موتورها ، طراحي ، ساخت و كار ، صلاحيت ها ، شرايط و محدوديت ها ، آزمايشات.

و – ملخ ها ، معيار ، طراحي ، ساخت و آزمايشات

ذ – نصب موتور ، كليات ، كاربرد استانداردها.

ح – دستگاهها و تجهيزات  نصب و سلامت دستگاه ها .

ق – اطلاعات و محدوديت هاي عملياتي ، كليات ، راهنماي پرواز هواپيما ، تايپ هواپيما و علائم و پلاكاردها .

 

بخش چهارم : از اين بخش كليه قواعد و مقررات و دستورالعمل هاي مندرج در بخش سه براي هواپيما نيز براي هليكوپترها صادق مي باشد و درباره آنها صحبت مي كند .

 انكس 9 – تسهيلات (ANNEX 9 – FACILITATION)

اين انكس در مورد تسهيلات ، برابر با پيمان بين المللي ايكائو صحبت مي كند و شامل 8 بخش مي باشد :

بخش اول : تعاريف واژه ها و كاربردها از نظر فني و حقوقي
بخش دوم : در مورد ورود و خروج هواپيماها ، هدف از كاربرد و اسناد هواپيماها ، دستورالعمل هاي ورود و خروج هواپيماها توقف هاي مناسب در يك يا دو فروگاه بين المللي و پروازهاي برنامه و غيربرنامه اي صحبت مي كند .
بخش سوم : در خصوص ورود و خروج اشخاص و بارهاي همراه آنان ، كليات ، دستورالعمل هاي مربوطه ، اسناد مربوط به مسافرين و خدمه وازي ، حفاظت از مسافرين ، خدمه پروازي و بار همراه و غير همراه مي باشد .
بخش چهارم : كليات ورود و خروج بار غير همراه و هواپيماهاي باري ، واردات و صادرات و دستورالعمل هاي مربوطه ، كانتينرها ، پالت و وسايل بار ، محدوديت ها و مسئوليت هاي شركت هاي هواپيمايي ، بارهاي غيرهمراه ، حيوانات و گياهان و اسناد و دستورالعمل هاي پستي را مطرح مي نمايد .
بخش پنجم : عبور هواپيماها از قلمرو كشور ، ورود و خروج ترافيك  ، ترافيك انتقالي بين كشورها و فرودگاه ها ، مناطق آزاد و فرودگاه هاي آزاد و نحوه ترافيك بين آنها بحث مي شود .
بخش ششم : در مورد فرودگاه هاي بين المللي ، تسهيلات و خدمات براي ترافيك ، كليات تسهيلات خدماتي ، بهداشت و ايمني و پزشكي و قرنطينه هاي مربوط به حيوانات و گياهان و مبادلات مربوطه مي باشد.
بخش هفتم : فرود در فرودگاهي غير از فرودگاه بين المللي ، كليات و توقف هاي كوتاه مدت بحث مي گردد .
بخش هشتم : در مورد مقررات ديگر تسهيلاتي ، تسهيلات تجسس و نجات و بررسي سانحه ، آزاد سازي هواپيماهاي سانحه ديده ، رسيدگي به افرادي كه به دليل سانحه در خطر افتاده ، آلودگي محيط زيست ، آلودگي دريايي ، عمليات اضطراري و ايمني ، كاربرد بهداشت جهاني و مقررات تامين و برنامه ريزي تسهيلات ملي و كشوري مي باشد .
اعلام كلي ، ليست مسافرين ، ليست بار ، گواهي مواد پس مانده و زائد ، كارت تخليه و بارزدن ، توصيه هاي گمركي ، صلاحيت خدمه پروازي و گواهينامه ها ، پيشنهادات و فرم مربوطه ، برنامه كليدي سازمان ملل براي اسناد تجاري و راهنمايي در مورد تاسيس و عمليات حمل و نقل كشوري و كميته هاي تسهيلاتي فرودگاهها ا زجمله مباحث مربوط به اين انكس مي باشند .
 

 انكس 10 – مخابرات هوانوردي (ANNEX 10 – AERONAUTICAL TELECOMMUNICATION)

اين انكس شامل دو جلد مي باشد .

جلد اول : مشخصات دستگاه ها و سيستم ها و فركانس هاي راديويي را اعلام ميدارد.

جلد دوم : شامل دستورالعمل هاي ارتباطي براي استفاده در عمليات هواپيمايي كشوري بين المللي مي باشد.

 

جلد اول شامل 6 بخش مي باشد :
بخش اول : تعاريف از نظر فني و حقوقي آمده است .

بخش دوم : وسايل كمك ناوبري از قبيل دستگاه هاي ناوبري مرحله نهايي تقرب ، بيكن ها ، رادار ، دستگاه هاي نشان دهنده مسافت از ايستگاه ، ايستگاه هاي تست و ژنراتورهاي اضطراري برق مطرح مي گردند.

بخش سوم : راجع به خصوصيات دستگاههاي كمك ناوبري از قبيل DME-ADF-ILS-MLS-NDB-VOR و رادار صحبت مي كند .

در بخش چهارم :سيستم هاي مخابراتي از قبيل تله تايپ ، SELCAL ، تاسيسات زميني مورد بحث قرار مي گيرد .

بخش هاي پنجم و ششم : در مورد دستگاههاي راديويي تجسس و نجات و فركانس هاي حالات اضطراري و هواپيماهاي تجسس و نجات صحبت مي كند .

 

جلد دوم مشتمل بر هفت بخش مي باشد :

بخش اول : تعاريف

بخش دوم : مقررات اجرايي در رابطه با سرويس مخابرات بين المللي هوانوردي (AFTN) مورد بحث قرار مي گيرد .

بخش سوم : دستورالعمل كلي (AFTN) بحث مي گردد .

بخش چهارم : نحوه سرويس ثابت هوانوردي (AFS) ارائه مي گردد .

بخش پنجم : نحوه سرويس متحرك هوانوردي ( AMS) بحث مي شود.

بخش ششم : در مورد سوريس ناوبري هوايي صحبت مي شود .

بخش هفتم : سرويس بخش هوانوردي مورد بحث قرار مي گيرد .

 

 

 انكس 11 – سرويس هاي مراقبت پرواز (ANNEX 11 – AIR TRAFFIC SERVICES)

انكس مذكور شامل هفت بخش و كليه سرويس هاي مراقبت پرواز را معرفي مي نمايد .استفاده اين سند عمدتا در مراقبت پرواز و بخشي از آن جهت خلبانان مي باشد.

بخش اول : شامل تعاريف از نظر فني و حقوقي
بخش دوم : شامل كليات در مورد تعيين مقام مسئول جهت ارائه سرويس مراقبت پرواز ( APPROPRIATE ATS AUTHORITY   )، اهداف مراقبت پرواز ، قسمت هاي مختلف مراقبت پرواز ، طبقه بندي فضا از نظر كنترل هواپيما ، ايجاد راههاي هوايي  و همكاري بين مقامات مراقبت پرواز و هواشناسي و چگونگي ردگيري هواپيمايي كشوري صحبت مي كند .
بخش سوم : در مورد ارائه سرويس هاي مراقبت پرواز و ايجاد جدايي و تعيين مسئوليت در واحدهاي مختلف مراقبت پرواز و همكاري در انتقال ترافيك و مجوزهاي مراقبت پرواز و كنترل هواپيما و وسايط نقليه و اشخاص در فرودگاه صحبت مي كند .
بخش چهارم : اين بخش در مورد سرويس اطلاعاتي و سيستم ATIS  مي باشد .
بخش پنجم : در مورد سرويس هشدار و هواپيماهاي سانحه ديده و نحوه برخورد با آنها صحبت مي كند .
بخش ششم : در مورد نيازهاي مخابراتي ادارات مراقبت پرواز مي باشد .
بخش هفتم : نيازهاي اطلاعاتي ادارات مراقبت پرواز را تشريح مي نمايد .
 

 انكس 12 – تجسس و نجات (ANNEX 12 – SEARCH AND RESCUE)

در اين انكس توصيه هاي عملي و استانداردهاي بين المللي منضم به پيمان هاي جهاني ايكائو را مورد بحث قرار دادهو در زمينه تجسس و نجات عملي دستورالعمل هاي خاصي را ارائه مي  نمايد .

بخش هاي كلي اين سند عبارتند از :

بخش اول : تعاريف و واژه ها از جمله پست هاي آماده باش ، مراحل آماده باش ، تعريف مراحل مختلف اضطراري در زمين و دريا ، مراكز تجسس و نجات در كشورهاي همسايه و نحوه همكاري مراكز تجسس و نجات با شعبات فرعي در كشور آمده است.

بخش دوم : چگونگي تاسيس سازمان تجسس و نجاتو برقراري خدمات تجسس  و نجات و مقررات مربوطه را توضيح مي دهد .

بخش سوم : نحوه همكاري بين كشورها بخصوص همكاريهاي منطقه اي و نحوه همكاري با ديگر بخش هاي خدماتي و تبادل اطلاعات  در مورد تجسس و نجات را تشريح مي نمايد.

بخش چهارم : معيارهاي آمادگي ، نيازهاي اطلاعاتي ، طرحهاي طرح هاي عملياتي و توصيه هاي مربوطه ، دستورالعمل هاي آمادگي واحدهاي نجات ، نحوه آموزش و چگونگي حمل قطعات و لاشه هواپيما را مورد بحث قرار مي دهد .

بخش پنجم : در مورد دستورالعمل هاي عملياتي ، اطلاعات لازم در مورد حالات اضطراري ، دستورالعمل همكاري مراكز تجسس و نجات ، دستورالعمل براي مقام مسئول در محل سانحه ، دستورالعمل واحدهاي نجات ، دستورالعمل خلبان هواپيماي تجسس و دستورالعمل خلبان غير ذيربط و همچنين علائم تجسس و نجات از زمين و هوا مي باشد .

 

 

 انكس 13ـ بررسي سوانح هواپيما (ANNEX13-AIRCRAFT ACCIDENT INVESTIGATION)

درانكس 13 كه مربوط به بررسي سانحه هواپيما مي باشد توصيه هاي عملي و استانداردهاي بين المللي ذيربط مورد بحث قرار مي گيرد.

*بخش اول : تعاريف و واژه هاي سانحه، حادثه، بررسي ضابطه هاي پروازي،‌نماينده تام الاختيار كشور صاحب ثبت، كشور استفاده كننده، كشور بررسي كننده، كشوري كه سانحه در آن اتفاق افتاده، صدمات ، خسارات،‌جراحات و كشور سازنده تعريف مي گردند.

* بخش دوم: كاربرد موارد انكس 13 مطرح مي گردد.

* بخش سوم: كليات مانند هدف از بررسي سانحه ،‌حفظ مدارك، حفاظت از اموال و بقاياي هواپيماي سانحه ديده،‌مسئوليت كشوري كه در آن سانحه اتفاق افتاده مطرح مي گردد.

* بخش چهارم: اطلاعيه ها و چگونگي صدور آنها، مسئوليت كشوري كه سانحه در آن اتفاق افتاده و چگونگي صدور اطلاعيه براي كشورهاي صاحب ثبت، كشور استفاده كننده، كشور سازنده،‌مورد بحث رار مي گيرد.

* بخش پنجم مسئوليت كشورها در مورد وجود و هدايت بررسي، سازماندهي و هدايت بررسي سانحه ، رئيس بررسي سانحه، راههاي دسترسي به مدارك و كنترل ضابطه هاي پروازي، چگونگي كالبد شكافي، مسئوليت ديگر كشورها، شركت كشورهاي درگير در بررسي سانحه، فراخواني نماينده تام الاختيار از كشورهاي ذيربط، گزارش مقدماتي، ‌گزارش تكميلي و گزارش نهايي مورد بحث قرار مي گيرد.

*‌بخش ششم : مربوط به چگونگي صدور گزارشات مي باشد.

* بخش هفتم: معيارهاي جلوگيري از تكرار سانحه و مسئوليت كشورها در اين زمينه مطرح مي گردد.

 

 

 

 انكس 14ـ فرودگاه ها  (ANNEX14-AERODROME)

انكس مذكور در مورد فرودگاهها و تأسيسات و تجهيزات و ساختمان هاي آن به اضافه باندها تاكسي روهاو پاركينگ ها و علائم وچراغ هاي وابسته به آنها صحبت مي كند.

مورد استفــاده اين انكس كه اداره ساختمان واداره فني و تجهيزات فرودگاهي و همچنين در اداره عمليات پروازي اداره كل مراقبت پرواز مي باشد.

بخش اول : (تعاريف) ، واژه هاي مربوطه از نظر فني و حقوقي تعريف مي گردد.

بخش دوم: (اطلاعات فرودگاهي)، نقطه مرجع فرودگاه و ارتفاع فرودگاه از سطح دريا، ابعاد فرودگاه، استحكام سطوح پروازي، وسائل كمك ناوبري، تجهيزات ايمني زميني و متوسط درجه حرارت فرودگاه را مورد بحث قرار مي دهد.

بخش سوم : در مــورد باندها و مقررات حاكم بر ساخت آنها، طول و عرض باند، …. و فاصله باندها و استقامت حاشيه باندها صحبت مي كنــد. استقامـــت منطقه پاركينــگ و تعيين منطقه خاص جهت استقرار هواپيماي ربوده شده و يا حامل كالاهاي خطرناك را معرفي مي نمايد.

بخش چهارم: درباره موانع اطراف فرودگاه و منطقه تقرب و اوجگيري پرواز مي باشد و ميزان احداث ساختمانهاي اطراف سطوح پروازي را تعيين مي نمايد.

بخش پنجم : در مورد علائم بصري روي باند، تاكسي روها و پاركينگ و انواع چراغهاي باند و تاكسي روها و پاركينگ و چراغ هاي خطر و بيكن مورد بحث قرار مي گيرد.

بخش ششم : علامت گذاري و چراغ گذاري موانع اطراف فرودگاه مطرح مي گردند.

بخش هفتم: نحوه بستن باند يا تاكسي روها و مناطقي كه غيرقابل استفاده هستند مطرح مي گردد.

بخش هشتم : برق اضطراري، حصاركشي اطراف فرودگاه ها و عمليات وسايط نقليه در فرودگاه مورد توجه قرار مي گيرد.

قسمت دوم انكس 14 مربوط به مقررات اجرايي هليكوپترها مي باشد.

اين قسمت درخصوص طبقه بندي هليكوپترها، خصوصيات آنها، منطقه تقرب اوجگيري اوليه، محل تماس، تاكسي روها، پاركينگ بحث مي گردد. موانع اطراف فرودگاه براي پرواز هليكوپتر و حدود آن موانع تعيين مي گردند.

وسايل بصري از جمله نشاندهنده سمت و سرعت باد،‌علائم مختلف تقرب پرواز و انواع چراغ هاي مورد استفاده در فرودگاه ها نيز مورد بحث قرار مي گيرند.

در اين قسمت چگونگي اطفاء حريق و نجات هليكوپتر نيز مطرح مي شود.

 

 

 انكس 15ـ سرويس هاي اطلاعات هوانوردي (ANNEX15-AERONATICAL IN FORMATION SERVICES)

 

هدف اين سرويس ها،  اطمينان از برقراري جريان اطلاعات لازم جهت ايمني و نظم ناوبري هوايي بين المللي مي باشد و شامل نه بخش مي باشد:

*بخش اول: مقدمه

*بخش دوم: تعاريف (واژه هاي استفاده شده از نظر فني و حقوقي تعريف مي گردند)

* بخش سوم : مسئوليت كشورهاي متعاهد را در رابطه با اطلاعات هوانوردي و نحوه مبادله آنها مورد بحث قرار مي دهد.

*بخش چهارم: در مورد كتاب AIP و چگونگي تهيه آن توسط كشورهاي متعاهد، مي باشد.

*بخش پنجم : اطلاعيه هاي هوانوردي (NOTAM) و نحوه انتشار، آنها را مطرح مي نمايد.

*بخش ششم: در مورد سيستم ، AIRAC مي باشد.

*بخش هفتم: بخشنامه هاي هوانوردي (AIC) بحث و بررسي مي شود.

*بخش نهم: در مورد مخابرات بحث مي كند.

 

 

 انكس 16ـ حفظ محيط زيست (ANNEX16-ENVIROMENTAL PROTECTION)

اين كتاب در رابطه با حفظ محيط زيست و هواپيمايي صحبت مي كند.و شامل سه بخش مي باشد :

بخش اول : تعاريف و علائم
بخش دوم : تخليه بنزين و حفظ محيط زيست
بخش سوم : سرعت مافوق صوت و محيط زيست و دودهاي ناشي از موتور هواپيما را صحبت مي كند.
سر و صداي ناشي از موتور هواپيما همواره مورد ارزيابي قرار گرفته و اصولاً هواپيماها براي هر يك از موتورها بايد تاييديه لازم (NOISE CERTIFICATION) را اخذ و همواره در داخل هواپيماها همراه داشته باشد.

در مورد گازهاي ناشي از سوخت هواپيما كه در موتور هواپيما خارج مي گردد نيز شركت هاي هواپيمايي را مطلف به اخذ (EMISSION CERTIFICATION) براي هر موتور هواپيما مي نمايند.

مقررات اين انكس براي كليه هواپيماهاي با موتور جت كه در ناوبري هوائي بين المللي فعاليت مي نمايند قابل اجرا مي باشد.

گواهينامه هاي صادره در غالب كشورهاي متعاهد داراي اعتبار مي باشند.

 

 

 انكس 17ـ امنيت (ANNEX17-SECURITY)

اين كتاب درباره امنيت پروازها صحبت مي كند و مورد استفاده آن در حراست و در رابطه با كادر داخل هواپيما مي باشد و شامل پنج بخش است.

*بخش اول: تعاريف (واژه هاي بكار گرفته شده از نظر فني و حقوقي تعريف مي گردند)

*بخش دوم : در رابطه با اهداف امنيت پرواز صحبت مي كند.

*بخش سوم : درباره سازمانهاي كشوري كه با امنيت پرواز سر و كار دارند و همكاري آنها با سازمان هاي مشابه بين المللي بحث مي كند.

* بخش چهارم: درباره اقدامات مورد نياز در حفظ امنيت كه شامل اهداف و اقدامات كلي، اقدامات در رابطه با مسافر و بار خدمه پرواز، اقدامات در رابطه با كنترل بار و جامه دان و بار مسافر مي باشد.

*بخش پنجم: به نحوه مديريت در پاسخ به مداخله غيرقانوني در پرواز (هواپيما ربايي) اشاره دارد.

و بطور كلي هدف اينست كه هر كشور بايستي تمهيداتي را فراهم آورد تا معيارها و دستورالعمل هاي حراست كمترين مزاحمت و تأخير را براي پروازهاي بين المللي فراهم نمايد.

 

 

 انكس 18ـ حمل و نقل سالم كالاهاي خطرناك به وسيله هواپيما (ANNEX18-SAFE TRANSPORTATION OF DANGEROUS GOODS BY AIR)

 

اين كتاب شامل 12 بخش است و در مورد جابجايي كالاهاي خطرناك به وسيله هواپيما صحبت مي كند، مورد استفاده اين كتاب در سازمان هواپيمايي كشوري و شركتهاي هواپيمايي مي باشد:

*بخش اول : تعاريف (تعريف واژه ها از نظر فني و حقوقي)

*بخش دوم: در مورد مقررات جابجايي كالاهاي خطرناك در داخل و خارج از كشورهاي متعاهد و در سطح زمين بحث مي كند.

*بخش سوم : كالاهاي خطرناك را طبقه بندي مي نمايد.

*بخش چهارم : كالاهاي مجاز و غير مجاز را معرفي و محدوديت هاي لازم در جابجايي كالاهاي خطرناك را مورد بحث قرار مي دهد.

*بخش پنجم: نحوه بسته بندي كالاهاي خطرناك را ارائه مي نمايد.

* بخش ششم: در مورد علامت گذاري و برچسب زدن كالاهاي خطرناك مي باشد.

 

*بخش هفتم: اسناد كالاهاي خطرناك و زبان مورد استفاده را مورد بحث قرار مي دهد.

*بخش هشتم: اين بخش در رابطه با نحوه بارگيري، انبارداري و جدايي بارهاي خطرناك با ديگر بارها و محموله ها صحبت مي كند.

*بخش نهم: در رابطه با اطلاعات در مورد كالاهاي خطرناك و اراده آن به افراد مسئول مانند خلبان و خدمه پرواز مي پردازد.

*بخش دهم: به آموزش و برنامه ريزي در رابطه با كالاهاي خطرناك اشاره مي نمايد.

*بخش يازدهم: درمورد بازرسي كالاي خطرناك و پست كالاهاي خطرناك و مجازات در رابطه با آنها صحبت مي كند.

*بخش دوازدهم: گزارش سانحه هواپيماي صدمه ديده و محتوي كالاي خطرناك را معرفي مي نمايد

 

 

 

انکس 19 -مدیریت ایمنی (Annex 19  – SMS)